PRÓCHNICA ZĘBÓW

Próchnica zębów występuje w Polsce bardzo powszechnie. Tymczasem czynników, które jej sprzyjają, w większości możemy uniknąć. Lepsza higiena jamy ustnej, zdrowa dieta i regularne wizyty u stomatologa to podstawa. Pamiętaj, że na wczesnym etapie procesy próchnicowe można odwrócić oraz skutecznie zapobiegać im w przyszłości.

Co to jest próchnica zębów?

Próchnica to bakteryjna choroba twardych tkanek zęba. Może rozwinąć się w każdym wieku, jednak najczęściej dotyka dzieci i osoby starsze. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z faktu, że próchnica jest chorobą zakaźną. Jej rozwój jest bowiem związany z obecnością w jamie ustnej bakterii próchnicotwórczych, zwłaszcza Streptococcus mutans, ale także innych szczepów.(1) Te zaś mogą przenosić się z jednej osoby na drugą, na przykład w trakcie pocałunku.

Powinni o tym pamiętać zwłaszcza rodzice małych dzieci. Często bowiem trudno się powstrzymać przed dawaniem maleństwu buziaka w usta, jednak ten czuły gest może negatywnie odbić się na jego zdrowiu, jeżeli osoba całująca ma próchnicę. Podobnie jest z oblizywaniem smoczka albo łyżeczki –  jeżeli się zabrudzą, dużo bezpiecznej jest je umyć.

Aby doszło do rozwoju choroby, nie wystarczy jednak, by do jamy ustnej przedostały się bakterie. To od nas bowiem zależy, czy stworzymy im komfortowe warunki do rozwoju, czy wręcz przeciwnie, będzie im się bytowało w naszej jamie ustnej bardzo źle i dzięki temu będą nieszkodliwe.

Jak przebiegają procesy próchnicowe?

Warunkami, które „lubią” bakterie próchnicotwórcze, są niewłaściwa higiena jamy ustnej oraz jadłospis bogaty w cukier. Dlaczego? Ponieważ zaniedbanie regularnego czyszczenia zębów doprowadza do budowania przez bakterie płytki nazębnej, gdzie mają swoje schronienie. Jednak aby mogły przetrwać i dalej szkodzić zębom, muszą jeszcze dostawać pokarm. Najbardziej smakuje im natomiast wszystko, co słodkie: pączki, drożdżówki, ciasta, ciasteczka, cukierki, czekolada, słodzone napoje.

Kiedy bakterie otrzymają dawkę cukru, wykorzystują go do produkcji kwasów, a zakwaszone środowisko w jamie ustnej sprzyja uszkodzeniom szkliwa i zębiny.(2) Oczywiście, aby wszystkie te procesy mogły zajść, potrzebny jest czas. To bardzo ważna i pocieszająca wiadomość, bo nawet, jeśli bakterie zdążyły się zadomowić w jamie ustnej, można je skutecznie stamtąd wysiedlić i zahamować proces próchnicowy.

Jakie czynniki mogą zwiększać ryzyko próchnicy?

Są osoby, które powinny zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę próchnicy, ze względu na występowanie dodatkowych czynników ryzyka. Na przykład niektóre choroby lub leki zmniejszają produkcję śliny, która w naturalny sposób dba o zdrowie jamy ustnej.

Również cierpiący na chorobę refluksową przełyku znajdują się w grupie ryzyka, gdyż w przebiegu tego schorzenia kwasy obecne w żołądku cofają się do jamy ustnej, a kwaśne środowisko sprzyja ubytkom.(3)

Jeżeli wiesz, że z tych lub innych powodów dotyczy cię większe ryzyko próchnicy, pamiętaj o systematycznych wizytach u stomatologa, starannej higienie jamy ustnej i przede wszystkim leczeniu choroby podstawowej.

Jak objawia się próchnica zębów?

Zęby psują się powoli i pierwsze objawy próchnicy bardzo łatwo przeoczyć, szczególnie że choroba częściej dotyczy zębów tylnych. W początkowej fazie na zębie tworzy się biała plama próchnicowa, którą można zdiagnozować u dentysty, podczas wizyty kontrolnej. Z czasem plama robi się szorstka oraz ciemnieje, natomiast cienka i odwapniona warstwa szkliwa załamuje się. W ten sposób tworzy się ubytek.(4)

Zaawansowana próchnica zęba daje już bardzo wyraźne dolegliwości: nadwrażliwość, ból (szczególnie podczas jedzenia lub picia czegoś słodkiego, zimnego lub gorącego, jednak czasami bez wyraźnego powodu), widoczne dziury i pociemnienie zęba.(3)

Jak wygląda leczenie próchnicy?

Opieka stomatologiczna jest kluczowa we wczesnym wykrywaniu zmian próchnicowych na zębach. Jeżeli etap choroby jest początkowy i obejmuje plamy na zębach, wówczas można odwrócić proces poprzez remineralizację szkliwa.(4)

Kiedy zaś sytuacja jest bardziej zaawansowana, dentysta musi opracować ubytek wiertłem i założyć wypełnienie, czyli plombę. Zaniedbana próchnica oczywiście się pogłębia i rozprzestrzenia, co kończy się ciężkim bólem i często komplikacjami, z utratą zębów na czele.

Jednak w obecnych czasach, gdy żyjemy coraz dłużej, idealnie jest cieszyć się własnym uzębieniem do późnych lat. Dlatego warto skorzystać ze wszystkich dostępnych metod, umożliwiających powstrzymanie próchnicy.

Profilaktyka próchnicy zębów

Czy aby zapobiec próchnicy, musisz całkowicie zrezygnować z produktów zawierających cukier? Tak radykalny krok nie jest konieczny, jednak ograniczenie słodyczy na pewno nie zaszkodzi. Bardzo ważne, aby nie podjadać ich regularnie w ciągu dnia.

Na przykład – lepiej zjeść po obiedzie deser, a następnie umyć zęby, niż postawić sobie na biurku pudełko czekoladek i podkradać jedną co kwadrans, gdyż wtedy bakterie będą stale dokarmiane. Podobnie jest z popijaniem słodkich napojów. O wiele lepiej mieć pod ręką szklankę z wodą.(3)

Rzecz jasna filar profilaktyki stanowi prawidłowa higiena jamy ustnej. Jej najważniejszym punktem jest natomiast szczotkowanie zębów 2–3 razy dziennie. Wybór pasty też nie jest bez znaczenia. Dobrze, jeśli jej receptura opiera się na naturalnych składnikach, które działają wzmacniająco na szkliwo i zapobiegają próchnicy. Przykładem jest pasta SPLAT Wonder White, kryjąca w składzie wyciąg z japońskiego drzewa lukrecji oraz enzymy mleczne.

To połączenie unieszkodliwia próchnicotwórcze bakterie Streptococcus mutans oraz zapobiega powstawaniu miękkiej płytki nazębnej. Dodatkowo pasta pomaga delikatnie i bezpiecznie rozjaśnić zęby oraz zatroszczyć się o zdrowie dziąseł.

Po starannym wyszczotkowaniu zębów dobrze jest sięgnąć po nić dentystyczną SPLAT. Nitkowanie pomaga bowiem usunąć resztki jedzenia, które utknęły w trudno dostępnych szczelinach międzyzębowych. Nić SPLAT Professional Kardamon ma nie tylko przyjemny smak, ale też działanie przeciwzapalne i antyseptyczne, aby jeszcze lepiej chronić zęby przed próchnicą.

Co natomiast zrobić w sytuacji, gdy umycie zębów jest niemożliwe lub niekomfortowe?

Ratunkiem staje się pianka SPLAT 2w1, która łączy w sobie właściwości pasty i płynu do płukania jamy ustnej. Sięgnięcie po piankę pozwala ustabilizować pH w jamie ustnej do 4 godzin lub kolejnego posiłku, po to, aby szkodliwe bakterie nie czuły się w zbyt komfortowo.

Skoro już mowa o płynie do płukania, ten produkt również powinien zajmować ważne miejsce wśród podstawowych preparatów higienicznych. Pomaga wypłukać z przestrzeni międzyzębowych zanieczyszczenia, zawiera składniki dbające o zęby i dziąsła, a przy okazji odświeża oddech.

Jaki płyn wybrać? Na przykład płukanka SPLAT Professional Active jednocześnie dba o dziąsła i pomaga zapobiegać ubytkom. Właściwości te zawdzięcza naturalnym komponentom, w tym wyciągowi z lukrecji, który działa antybakteryjnie i redukuje płytkę nazębną.

Oprócz wyboru wysokiej jakości preparatów trzeba pamiętać także o systematyczności w ich używaniu – dla zdrowia i pięknego uśmiechu na wiele lat.

Piśmiennictwo:

1. Jurczak A. i wsp., Próchnica zębów – od czasów starożytnych do współczesności, „Nowa Stomatologia” 4/2014, s. 183–188.
2. Mielczarek A. i wsp., Próchnica zębów – zalecenia profilaktyczne i terapeutyczne. Stanowisko grupy roboczej Polskiego Oddziału Sojuszu dla Przyszłości Wolnej od Próchnicy (ACFF) ds. zapobiegania próchnicy w populacji osób dorosłych, „Nowa Stomatologia” 2017; 22(2), s. 89–96.
3. Cavities/tooth Decay, Link Data dostępu: 26.10.2019.
4. Adamowicz-Klepalska B., Próchnica zębów mlecznych, Link Data dostępu: 26.10.2019.

 

Sylwia Drobik