Przebarwienia zębów
mogą być pozorne lub rzeczywiste. Te pierwsze to efekt prześwitywania żółtej
zębiny przez przezierne szkliwo. Faktyczne przebarwienia zębów wynikają z
osadzania się barwników w tkankach zęba. Pod szkliwem, które zbudowane jest z
twardych pryzmatów mineralnych, pomiędzy którymi znajdują się drobne
mikroszczeliny, ulokowana jest tkanka organiczna, która niczym gąbka chłonie
barwniki (naturalne i syntetyczne) znajdujące się w produktach spożywczych.
Naturalne pigmenty to m.in. kwercetyna w herbacie, beta-karoten w marchwi,
resweratrol w czerwonym winie, betanina w burakach. Szkliwo może być zabarwione
również innymi pigmentami, nawet tymi, które znajdują się w pomidorze czy
szpinaku. Barwniki te wnikają do tkanki organicznej znajdującej się pod
szkliwem na zasadzie dyfuzji albo wolnego przepływu. Do zębów przenikają też
barwniki zawarte w dymie papierosowym. Są to substancje smoliste, które barwią
zęby na nieładny żółtoszary odcień.
Jeżeli powierzchnia nie jest uszkodzona, usunięcie przebarwień powstających w wyniku spożywania jedzenia czy picia napojów jest proste do wykonania. Więcej problemów pojawia się, kiedy szkliwo jest uszkodzone czy porowate. Przez szczeliny barwniki wnikają głęboko do tkanki zęba. Usunięcie przebarwień z zębów porowatych lub z mikropęknięciami to jeden problem. Kolejny polega na szybkim ponownym powstawaniu przebarwień.
Bardzo trudne do
usunięcia są przebarwienia zębów, które wynikają z czynników wewnętrznych. Mogą
je spowodować nieprawidłowości rozwojowe, nadmiar fluoru, przebyte choroby lub
toczące się przewlekłe schorzenia, na przykład choroba hemolityczna noworodków,
żółtaczka noworodkowa, porfiria wrodzona, mukowiscydoza, zaburzenia hormonalne,
leki. Bardzo często przebarwienia tworzą antybiotyki, głównie tertracykliny.
Mogą one wiązać się z białkami szkliwa lub zębiny oraz ze składnikami
mineralnymi tych tkanek. Powstają wtedy charakterystyczne kompleksy wewnątrz
zębów, które zmieniają ich kolor. Przebarwienia wewnętrzne mogą też być
wywołane przez leczenie kanałowe zębów. Zęby martwe przeleczone kanałowo z
czasem przybierają niebieskoszary odcień.
Przebarwienia mogą też powstawać w sposób naturalny wskutek procesu starzenia się, co jest związane ze zmianami strukturalnymi tkanek zęba, narastającymi przebarwieniami zewnętrznymi, ale też efektem coraz bardziej przeziernego, bo coraz cieńszego szkliwa. Nieodpowiednia higiena jamy ustnej to kolejny powód przebarwień zębów. Niedokładne lub zaniedbywane szczotkowanie sprzyja powstawaniu płytki nazębnej. Sama płytka jest bezbarwna, ale ułatwia zachodzenie reakcji pomiędzy substancjami chemicznymi. Biofilm osadzający się na zębach działa też jak powierzchnia absorbująca barwniki.
Z kolei mineralizująca się płytka powoduje, że odkłada się kamień nazębny, który przyjmuje nieładny szary kolor. Kamienia nazębnego w domu usunąć się nie da. Do tego trzeba wizyty w gabinecie stomatologicznym i użycia profesjonalnego sprzętu.
PortalDentystyczny.pl
Sylwia Drobik, Paulina
Mintzberg-Wachowicz
