HISTORIA RĘKAWICZEK

Pierwsze stosowane przez lekarzy rękawiczki były skórzane lub z dzianiny. Dr Johann Waldbaum (1724 - 1799) pierwszy zastosował (1758) rękawiczki do obrócenia płodu. Wiedeński dermatolog Joseph Plenk (1739 - 1807) sugerował, iż mogą być one używane profilaktycznie przeciwko zakażeniu rąk. Dr Ignac Semmelweiss /1818-1865/ z Budapesztu używał ich do badania ginekologicznego. W 1843 r., gdy proces obróbki kauczuku został opatentowany przez technika nowojorskiego Charlesa Goodyear.a (1800 - 1860), wulkanizacja, jako podstawowy proces przemysłu gumowego, umożliwiła produkcję m.in. rękawiczek z tego produktu. 

Sytuacja zaczęła się nieco zmieniać dopiero wówczas, gdy w 1878 r. Thomas Forster, pracownik India Rubber Works w Surrey w Anglii, uzyskał zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w USA, patent na "wytwarzanie rękawiczek do operacji chirurgicznych". 

William Stewart Halsted (1852 - 1922), profesor chirurgii John Hopkins Hospital w Baltimor (Maryland, USA) jest zazwyczaj uznawany za ich pierwszego popularyzatora. W swoich wspomnieniach pisał m. in., iż zimą 1889 - 1890 r., pielęgniarka oddziałowa jego bloku operacyjnego oraz instrumentariuszka, po umyciu rąk przed operacją sublimatem, dostała uczuleniowej wysypki skóry.

Jednocześnie prawdopodobnie dr Joseph Colt Bloodgood (1867 - 1935), jego lekarz domowy, był pierwszym, który także zaczął zakładać rękawiczki do operacji. Poza tym J.S. Halsted w raporcie o swojej lekarskiej działalności w szpitalu w listopadzie i w grudniu 1890 r. napisał, iż jego asystenci w czasie operacji także używali rękawiczek gumowych, ale raczej jako ochronę przed uczuleniowym działaniem fenolu, który stosowali jako antyseptyk, niż jako środek przeciwko zakażeniu.

Praktyczne zastosowanie aseptyki do chirurgii operacyjnej dokonało się ostatecznie za sprawą berlińskiego chirurga Ernesta Bergmanna (1836 - 1897) i jego ucznia dr. Kurta Schimmelbuscha (1860 - 1895), którzy wprowadzili (1890) do wyposażenia sal operacyjnych autoklaw i puszki do sterylizacji parowej materiałów i narzędzi chirurgicznych oraz rękawiczek gumowych.

Za propagatora stosowania na terenie Europy rękawiczek gumowych w czasie operacji uważa się dr. Wernera Zoege- Manteuffl.

W tym okresie na ziemiach polskich, znajdujących się w rękach zaborców, nasi lekarze zdobywali często swoją wiedzę kliniczną na uczelniach zagranicznych. Do nich m. in. należał prof. chirurgii Jan Mikulicz-Radecki (1850 - 1905), uczeń wiedeńskiego profesora, Theodora Billrotha (1829 - 1894), który jako kierownik kliniki chirurgicznej UJ w Krakowie zaczął używać (1887) w swojej praktyce operacyjnej rękawiczek bawełnianych. Natomiast dr Jan Raum (1854 - 1918) rodem z Warszawy, po otrzymaniu (1878) dyplomu lekarskiego i doktoratu na Uniwersytecie w Berlinie, powrócił do rodzinnego miasta i od 1892 r. aż do końca swojego życia kierował praskim Szpitalem Przemienienia Pańskiego przy ul. Zygmuntowskiej 2. 

Na zakończenie tej rękawiczkowo-gumowej opowieści należałoby jeszcze podać, że Ch. Goodyear, także jako pierwszy na świecie, rozpoczął (1844) masową produkcję gumowych prezerwatyw i umożliwił (1851) używanie kauczuku do przygotowywania protez dentystycznych. Natomiast jego syn William Henry Goodyear (1846-1922), był założycielem i pierwszym dyrektorem Muzeum Przemysłu Gumowego w Akron (Ohio, USA), będącego największym obecnie ośrodkiem tej gałęzi przemysłu na świecie.

Sylwia Drobik, Paulina Mintzberg-Wachowicz