Informacja o stanie jamy ustnej u dzieci

Wyniki badań są alarmujące. Co trzecie przebadane dziecko nie posiada własnej szczotki do zębów! Około 30% przyznaje się, że nie myje zębów regularnie, a 10%, że nie myje ich wcale. Z przeprowadzonych badań jasno wynika, że stan higieny jamy ustnej i świadomość prozdrowotna stanowi ogromny problem naszego społeczeństwa.

Stan uzębienia polskich dzieci jest z roku na rok coraz gorszy. Opublikowany przez Ministerstwo Zdrowia raport potwierdził: w Polsce 6-latkowie mają częściej próchnicę niż ich rówieśnicy w Wietnamie, Bośni, czy RPA! Niestety dorywcza pomoc stomatologiczna nie wystarczy, problemem należy zająć się kompleksowo. Od lat w naszym społeczeństwie istnieje przeświadczenie, że zębów mlecznych się nie leczy. Nic bardziej mylnego! Stan zębów mlecznych rzutuje na kondycję ich następców. Dbając o zęby mleczne, dbamy już o zęby stałe. Wszelkie stany zapalne toczące się w obrębie zębów mlecznych oraz tkanek okołowierzchołkowych mogą uszkadzać zawiązki zębów stałych.

Każdy rodzic lub opiekun musi zdać sobie sprawę z problemu jakim jest próchnica zębów i z konsekwencji z nią związanych. Od dawna w literaturze naukowej istnieją dowody na związek chorób jamy ustnej z wieloma chorobami ogólnym, m. in. chorobami serca, stawów, oczu czy nerek.

Podstawowym problemem jest profilaktyka. Rodzice powinni dbać o zęby swoich dzieci już od pierwszego dnia życia dziecka. Chociaż niemowlak nie ma jeszcze zębów należy przemywać jego wały dziąsłowe. Po każdym karmieniu, w miarę możliwości powinno się przemywać jamę ustną dziecka nawiniętym na palec jałowym gazikiem zwilżonym w przegotowanej wodzie. Jeżeli nie po każdym karmieniu to przynajmniej 2 razy dziennie. W momencie pojawienia się w jamie ustnej dziecka pierwszego zęba mlecznego rodzice powinni zacząć używać szczotki do zębów przeznaczonych dla dzieci. Są one zaprojektowane na potrzeby czyszczenia jamy ustnej, dziąseł oraz powierzchni zębów. W miarę zdobywania przez dziecko sprawności manualnej, maluch samodzielnie zaczyna czyścić zęby. Jednak konieczna jest ciągła pomoc rodziców, nawet do 8-10 roku życia, kiedy jest już w stanie samodzielnie i efektywnie oczyszczać zęby. Bardzo ważne jest uczenie dziecka prawidłowych zabiegów higienicznych od samego początku. U małych dzieci zaleca się szczotkowanie metodą ruchów okrężnych. Prawidłowe szczotkowanie powinno odbywać się dwa razy dziennie z użyciem pasty z fluorem. Płytkę nazębną można uwidocznić dzięki stosowaniu u starszych dzieci specjalnych roztworów wybarwiających lub tabletek. Jeżeli nasze dziecko niechętnie szczotkuje zęby, należy je zamienić w zabawę, pokazać na własnym przykładzie lub starszego rodzeństwa. Oprócz usuwania płytki nazębnej, szczotkowanie zębów powinno być traktowane również jako miejscowa aplikacja fluoru, dlatego pamiętajmy o stopniowym wprowadzaniu pasty do zębów z jego dodatkiem, ale przeznaczoną specjalnie dla dzieci. Badania wykazały, że wprowadzenie efektywnego szczotkowania zębów fluorkowaną pastą dwa razy dziennie przed ukończeniem 2 roku życia ma istotny wpływ na redukcje zachorowalności na chorobę próchnicową. Istotnie jest pilnowanie, aby dziecko nie ssało szczotki z nałożoną wcześniej pastą wielkości ziarenka grochu. Należy pamiętać, by nauczyć dzieci wypluwania pasty, stąd tak ważne jest płukanie buzi wodą po każdym myciu zębów. Do niedawna lekarze dentyści zalecali stosowanie szczoteczek o średniej twardości włosia. Aktualnie zalecenia są takie, aby pacjenci używali szczoteczek miękkich, bądź średnio miękkich. Dotyczy to zarówno dorosłych jak i dzieci. Nie wolno zapominać nam o czyszczeniu języka, gdyż jego budowa sprzyja gromadzeniu się licznych złogów bakteryjnych.

Nieodzowne są także wizyty w gabinecie. Na pierwszą wizytę u stomatologa, tzw. wizytę adaptacyjną warto przyjść gdy dziecko ma ok 1 miesięcy. Jej celem jest przede wszystkim ukształtowanie pozytywnego nastawienia dziecka do otoczenia gabinetu, personelu, zabiegów stomatologicznych a także edukacja rodziców w zakresie zaleceń dietetycznych, zabiegów higienicznych oraz dostępnych metod profilaktyki. Częstotliwość wizyt kontrolnych u stomatologa jest indywidualna dla każdego pacjenta, uzależniona od ryzyka próchnicy. U dzieci z niskim ryzykiem próchnicy wizyty kontrolne mogą odbywać się w odstępach 6 miesięcznych. W przypadku umiarkowanego i wysokiego ryzyka znacznie częściej, nawet co 2-3 miesiące.

Nie wolno nam również zapominać o diecie, która ma istotny wpływ na zdrowie zębów. Z uwagi na prawidłowe kształtowanie się zgryzu pokarmy powinny być twarde i zachęcać do żucia, pobudzając tym samym do wzrostu kości szczęk. Potrawy z cukrem powinny być spożywane podczas głównych posiłków zakończonych jedzeniem pokarmów obojętnych dla zębów (np. sera, wody). Ważne, aby posiłki przyjmować o stałych porach, co 4 godziny - ograniczamy w ten sposób kontakt pokarmu z powierzchnią zęba. Należy ograniczyć albo całkowicie wyeliminować spożywanie soków, zwłaszcza cytrusowych oraz wyeliminować z diety najmłodszych wysokosłodzone napoje gazowane z uwagi powodowanej przez nie erozji szkliwa. W diecie dziecka należy uwzględnić pełnowartościowe białko, którego ograniczony dowóz w trakcie rozwoju tkanek zęba może powodować zniekształcenia zębów oraz zaburzyć prawidłowy wzorzec wyrzynania.

Lek. Dent. Paulina Wojas